Waar komt die uitdrukking vandaan? Er zijn twee mogelijke verklaringen voor deze merkwaardige uitdrukking.

• De eerste is gelegen in het opmerkelijke gedrag van de kwartel-in-nood. Als de kwartel onraad bespeurt, vliegt hij niet weg, maar drukt hij zich plat tegen de grond. Naar verluidt kun je een geweer naast zo’n bange kwartel afschieten zonder dat hij een veer verroert. Dat zou de veronderstelling hebben kunnen doen postvatten dat kwartels stokdoof zijn.
• Tegen die verklaring pleit echter dat kwartels van oudsher in netten werden gelokt met behulp van lokfluitjes. Dat zou bij dove vogels niet werken. De zeventiende-eeuwse dichter Bredero geeft vermoedelijk de verklaring in deze regels:

  ‘De doove Quartel ick, met een ghemaackte stem,
  Bedrieghelijcken broght in dunne Netgis hem.’

  Wat zoveel betekent als: ‘Ik lokte de dove kwartel met een ‘kwartelfluitje’ (de ‘ghemaackte stem’) in een dun netje.’ Het lijkt duidelijk dat ‘doof’ hier niet zozeer ‘slechthorend’ betekent, als wel ‘niet al te snugger’. Die betekenis heeft het woord nog altijd in het Duits, zoals blijkt uit de benaming van onze Oosterburen voor het komisch filmduo Laurel en Hardy: ‘Dick und Doof’, wat in het Nederlands ‘Dik en Dom’ betekent. De uitdrukking zou vandaag de dag dus eigenlijk moeten luiden: zo dom als een kwartel.

Kwartels zijn ontzettend schuw. Je ziet ze zelden. Deze vogel zat bij de waterberging aan de rand van Heemskerk. Zo dichtbij, dat het op z’n minst een poging waard was. En we hadden geluk! Super leuk om deze vogel vast te kunnen leggen.

Groeten, Peter & Quin.